Ca cao Việt: Cơ hội, thách thức để trở thành ngôi sao chocolate thế giới

Tác giả: Ren Lưu

Ca cao Việt Nam là một ngành có nhiều tiềm năng và thế mạnh để trở thành ngôi sao chocolate thế giới. 

Tuy nhiên, để làm được điều đó, ca cao Việt Nam cần vượt qua nhiều thách thức và tận dụng các cơ hội.

Việt Nam không phải là một nước lớn trong ngành ca cao thế giới, với chỉ khoảng 5.500 tấn hạt ca cao sản xuất mỗi năm, chiếm chưa đến 0,2% tổng sản lượng thế giới, là 4,8 triệu tấn (Cục Trồng trọt, 2019). Nhưng đừng để số liệu này đánh lừa bạn, vì hạt ca cao của Việt Nam có một điểm mạnh đặc biệt: chất lượng lên men. 

Nhờ vào sự quan tâm, đầu tư của các bên liên quan, cũng như điều kiện khí hậu thuận lợi, hạt ca cao của Việt Nam đã được đánh giá cao trên thị trường quốc tế về mùi vị và hương thơm. Đây là một thành tựu đáng tự hào của ngành ca cao Việt Nam. Tuy nhiên, ca cao Việt vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. 

Thị trường mở rộng, ca cao Việt có nguồn gốc và chứng nhận bền vững

Nhu cầu tiêu thụ chocolate trên thế giới đang tăng cao, đặc biệt là ở các nước mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ hay Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là những thị trường tiềm năng cho ca cao Việt Nam, bên cạnh các thị trường truyền thống như Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc. 

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng và giá trị gia tăng của chocolate. Đây là một lợi thế cho ca cao Việt Nam, vì ca cao Việt Nam có nguồn gốc từ các giống cây ca cao chất lượng cao, như Trinitario và Criollo – là những giống cây ca cao quý hiếm và có hương vị đặc biệt, được ưa chuộng trên thế giới.

Các chương trình chứng nhận ca cao bền vững, như UTZ, Rainforest Alliance hay Fairtrade, đã tạo ra một xu hướng mới trong ngành chocolate. Các chương trình này không chỉ giúp nâng cao uy tín, chất lượng và giá trị của sản phẩm, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống cho nông dân. Đã có nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã ca cao Việt Nam tham gia vào các chương trình này, như Puratos Grand-Place, ACOM hay Eakiet.

Thị trường đang mở rộng, việc có nguồn gốc và chứng nhận bền vững chính là những cơ hội lớn cho ngành ca cao Việt Nam.

Năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng và thương hiệu còn thấp

Đây chính là những thách thức mà ca cao Việt Nam đang phải đối mặt. Năng suất và chất lượng của ca cao Việt Nam còn thấp so với các nước sản xuất hàng đầu thế giới, như Bờ Biển Ngà, Ghana hay Indonesia. Nguyên nhân do thiếu hụt vốn đầu tư, công nghệ canh tác và chế biến, cũng như sự phụ thuộc vào thời tiết và dịch bệnh.

Giá trị gia tăng của ca cao Việt Nam còn thấp, vì hầu hết sản phẩm xuất khẩu là ca cao nguyên liệu, chiếm khoảng 90%. Các sản phẩm ca cao chế biến, như bơ ca cao, bột ca cao hay chocolate, chỉ chiếm khoảng 10%, trong khi giá trị của chúng cao hơn nhiều lần so với ca cao nguyên liệu.

Thương hiệu và tiếp thị của ca cao Việt Nam còn yếu, vì thiếu sự đồng bộ, sáng tạo và hiệu quả trong việc xây dựng, quảng bá hình ảnh của ca cao Việt Nam. Ca cao Việt Nam chưa có một thương hiệu chocolate độc đáo và đặc trưng, mà chỉ là một trong số hàng trăm nhà cung cấp ca cao trên thế giới.

Hợp tác, đầu tư, sáng tạo và tiếp thị là những yếu tố then chốt 

Để khắc phục những thách thức và tận dụng cơ hội, ca cao Việt Nam cần có nhiều giải pháp cụ thể. Trong đó, cần tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan trong ngành, từ nông dân, doanh nghiệp, nhà máy chế biến đến các tổ chức quốc tế. Mục tiêu để xây dựng một chuỗi giá trị ca cao Việt Nam hiệu quả và bền vững, từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.

Đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới trong canh tác, chế biến ca cao. Từ đó nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm, đồng thời giảm thiểu rủi ro do thời tiết, dịch bệnh.

Phát triển các sản phẩm ca cao, chocolate mang đậm bản sắc Việt Nam, với sự sáng tạo và đam mê của các nghệ nhân chocolate. Qua đó sẽ tạo ra một thương hiệu chocolate độc đáo và khác biệt, có thể thu hút sự chú ý, yêu thích của người tiêu dùng trên thế giới.

Ca cao Việt Nam là một ngành có nhiều tiềm năng và thế mạnh để trở thành ngôi sao chocolate thế giới. Tuy nhiên, để làm được điều đó, ca cao Việt Nam cần vượt qua nhiều thách thức và tận dụng các cơ hội. Với sự hỗ trợ của chính phủ, sự năng động của nông dân và doanh nghiệp, sự đa dạng của sản phẩm, ca cao Việt Nam có thể khẳng định vị thế của mình trên bản đồ chocolate thế giới. 

Việt Nam cần có các chương trình để thúc đẩy sản xuất ca cao một cách bền vững và đảm bảo thu nhập công bằng cho người trồng ca cao. Một ngành sản xuất ca cao bền vững rất quan trọng, cũng đồng nghĩa với việc không phá rừng, không lao động trẻ em và thu nhập tốt cho người nông dân. Xây dựng một thương hiệu riêng cho ca cao Việt Nam sẽ giúp sản phẩm này được biết đến rộng rãi hơn trên thị trường quốc tế.